Dyskusja na wyżej wskazane tematy została zapoczątkowana na pierwszym posiedzeniu forum, czyli 27 marca br. Po tym spotkaniu resort kultury skierował do uczestników forum szczegółowe pytania dotyczące dzieł osieroconych oraz dzieł out of commerce. Stanowiska, które napłynęły do MKiDN, zostały przeanalizowane przez pracowników Departamentu Własności Intelektualnej i Mediów. Na tej podstawie przygotowali oni materiały, które zawierają propozycję polskiego rozwiązania w zakresie dzieł osieroconych i dzieł out of commerce.  Stanowiły one punkt wyjścia do czerwcowej dyskusji.

Zgodnie z tezami, zawartymi w przygotowanych przez resort kultury materiałach o dziełach osieroconych, w przyszłości ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych będzie wprowadzała dwa reżimy regulacji. Pierwszy dotyczyć ma katalogu utworów określonych w dyrektywie 2012/28/UE w sprawie niektórych dozwolonych sposobów korzystania z utworów osieroconych, drugi ureguluje natomiast kwestię uznania za osierocone utworów nieobjętych tą dyrektywą  lub korzystania z dzieł osieroconych w sposób wykraczający poza unijne regulacje. W przypadkach określonych w dyrektywie – zgodnie z propozycjami MKiDN – korzystanie z tych utworów będzie możliwe oparciu o dozwolony użytek. W pozostałych sytuacjach będzie ono możliwe na podstawie licencji o charakterze niewyłącznym i zawieranych na określony czas.

Uczestnicy forum zastanawiali się, czy lepszym rozwiązaniem jest wdrożenie do polskiego prawa minimum, które narzuca dyrektywa i stopniowe poszerzanie zakresu polskich regulacji, czy stworzenie  przepisów, które od razu kompleksowo uregulują kwestię korzystania ze wszystkich dzieł osieroconych na wszystkich polach eksploatacji.

W dyskusji podkreślano, iż warto zastanowić się nad możliwością prawnego uregulowania kolekcji utworów  znajdujących się w zbiorach podmiotów prowadzących masowo digitalizację ( np. Filmoteka Narodowa, Biblioteka Narodowa). Dzięki temu takie podmioty mogłyby uzyskać licencje na udostępnianie wspomnianych kolekcji w oparciu o zasady rozszerzonego zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i pokrewnymi.

Podczas forum debatowano również na temat finansowania poszukiwań autorów  utworów osieroconych. Obowiązek podjęcia próby znalezienia osób uprawnionych z tytułu praw autorskich narzuca dyrektywa. To czy proces ten będzie finansowany przez organizację zbiorowego zarządzania, czy użytkownika ( osobę, która zdecyduje się np. wydać dzieło osierocone) zależy już od polskiego ustawodawcy.

Zgodnie z propozycjami MKiDN w ramach nowelizacji ustawy o prawie autorskim i uregulowania kwestii dzieł osieroconych należy również zmienić niektóre przepisy o Funduszu Promocji Twórczości. Chodzi tu głównie o art. 40 ustawy o prawie autorskim, zgodnie z którym producenci lub wydawcy utworów, które nie są już objęte prawe autorskim, muszą przekazywać od 5 proc. do 8 proc. ze sprzedaży takich  utworów na rzecz wspomnianego funduszu.  Według propozycji MKiDN należy całkowicie zrezygnować z tej instytucji.

- Taką zmianę uważam za zasadną, ponieważ ten system jest dziś anachroniczny – stwierdziła Katarzyna Ślaska reprezentująca Bibliotekę Narodową.

W przyszłości do Funduszu Promocji Twórczości, jak zakłada MKiDN, mogłyby wpływać środki uzyskane w związku z udzielaniem licencji za korzystanie z dzieł osieroconych (przez podmioty inne niż określone w dyrektywie jako beneficjenci dozwolonego użytku).

Temat dzieł osieroconych nie będzie kontynuowany na następnym forum, które odbędzie się we wrześniu. Resort kultury będzie jednak konsultować z zainteresowanymi środowiskami propozycję wdrożenia dyrektywy o dziełach osieroconych. Do 8 lipca uczestnicy forum mogą przesyłać do resortu kultury swoje stanowiska na piśmie. Projekt założeń do ustawy o dziełach osieroconych, który ma być gotowy jesienią tego roku, zostanie natomiast skierowany do konsultacji społecznych.

Warto również dodać, że podczas ostatniego posiedzenia uczestnicy odnieśli się również do pomysłu powołania forum i kształtu, jakie ono przybrało.

- Po raz pierwszy mamy do czynienia z dobrą praktyką, polegająca na tym że wszyscy siedzimy i wszyscy zastanawiamy się – powiedział Jarosław Lipszyc z Fundacji Nowoczesna Polska.

Mec. Dominik Skoczek, który wstąpił na posiedzeniu jako przedstawiciel SFP ZAPA, również pozytywnie ocenił Forum jako miejsce, w którym nie toczy się kolejna ogólna debata
na temat sensu istnienia prawa autorskiego, tylko dyskusja na temat przyszłych rozwiązań.

- Cieszę się również z tego, że pracujemy na bazie konkretnych tez – skomentował mec. Skoczek.

Na forum w sumie głos zabrało ok. 20 osób, podczas gdy na posiedzeniu obecnych było ok. 60 osób.  Wypowiadali się m.in. mec. Michał Błeszyński ( SAWP), Krzysztof Siewicz ( Koalicja Otwartej Edukacji), prof. Tadeusz Kowalski ( Filmoteka Narodowa), mec. Ewa Łepkowska ( ZAiKS), Barbara Jóźwiak ( SAiW Polska Książka). Materiały viedo z posiedzenia zostaną opublikowane na stronie www.prawoautorskie.gov.pl na początku przyszłego tygodnia.

Forum Prawa Autorskiego, powołane w styczniu 2013 roku przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego, ma być stałą platformą dyskusji o zagadnieniach związanych z ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych.  Do wzięcia udziału w nim resort kultury zaprosił ok. 80 podmiotów. Wśród nich znaleźli się przedstawiciele środowisk twórczych, organizacji zbiorowego zarządzania, izb gospodarczych, instytucji kultury oraz użytkowników i organizacji pozarządowych, których działanie związane jest z prawem autorskim.

admin: /wej