SATYRYKON LEGNICA 2024 rys. Paweł Król "Kadilak"
Gatunek inwazyjny
Kupiłem wędzonego na zimno łososia atlantyckiego w opakowaniu z etykietą Teraz Polska. Trochę się przestraszyłem, że przegapiłem moment, w którym wskutek podnoszenia się poziomu mórz Atlantyk udał się na Wschód, gdzie zawsze było trochę niżej niż na Zachodzie. Wydaje mi się, że widzę oczyma przerażonej duszy (Methinks, I see… Where? – In my mind’s eyes…) jak mój przyjaciel Andrzej, królewic duński nie w Elsynorze, tylko w Kopenhadze, całkowicie zalany, halsuje między pałacem królewskim a ogrodami Tivoli, próbując namówić Atlantyk, by wrócił tam, gdzie jego miejsce. Ale ocean pokonał już Kattegat i Skagerrak i wtargnął do portów bałtyckich, gdzie próbują go opanować dzielni rybacy, wywieszając nad nim flagę Teraz Polska. Trzeba przyznać, że procedurę przejmowania władztwa nad słonymi wodami mamy nieco archaiczną i kosztowną: rzucanie w morze cennych pierścieni nie utrwalało naszych związków do momentu, póki śmierć nas nie rozłączy. Ale potem przypomniałem sobie, że jesteśmy teraz głównym filarem Paktu Północnoatlantyckiego, wnoszącym do NATO prawie 5 % PKB oraz Władysława Kosiniaka-Kamysza, łopoczącego sztandarem Żywią y Bronią. Nigdy mi nie wytłumaczono, o którą Bronię tu chodzi. Może być ludowy doktor jako najcenniejsza polska broń, bardziej skuteczna niż koreańskie haubice, może być zatem i polski Atlantyk, dostarczający łososi wędzonych na zimno, czyli w lodówkach. Wypada tylko mieć nadzieję, że etykieta Teraz Polska nie zostanie przejęta przez imigrantów, usiłujących pokonać mur graniczny od strony Białorusi.
Przyznam, że nie całkiem rozumiem ekologów. Zazwyczaj nie rozumiem też anty-ekologów, którzy tych pierwszych nazywają pogardliwie ekologistami, uważają ekologię i dążenia do ochrony zwierząt, klimatu i przyrody za ideologię lewacką, czy zgoła marksistowską. Ciekawe, gdzie Marks pisał o ekologii? Ponadto sądzę, że jedni nie rozumieją drugich, a poza tym ani jedni, ani drudzy nie rozumieją tego, dokąd zmierza świat i w jaki sposób może się to przełożyć na nasz, ludzki dobrostan. Jedni i drudzy popełniają zresztą – i to ich łączy – wspólny, fundamentalny błąd: uważają, że ich poglądy, a nawet działania (przykuwanie się łańcuchami do drzew, by je bronić przed harvesterami, wybijanie dzików pod pretekstem afrykańskiego pomoru świń) cokolwiek zmienią w rozwoju świata. Moim zdaniem, jest to tak samo bezsensownie nieskuteczne, co kosmiczne przemyślenia bakterii, mieszkającej po lewej stronie języka pana Jana Nowaka. Tyle samo my wiemy o mechanizmach działania wszechświata, co owa bakteria o przyczynach przypalenia schabowego przez panią Nowakową.
Dziennikarze naukowi poważnych pism (artykuły na tematy naukowe w pismach znalazły swoją niszę ekologiczną tam, gdzie chwilowo jest puste miejsce po opisach straszliwych zbrodni kucharek, oblewających witriolem swoją chlebodawczynię z powodu beznadziejnego zakochania się w chlebodawcy) załamują ręce z powodu topnienia lodowców Grenlandii i Antarktydy, podczas gdy inni rozpaczają z powodu postępującej suszy na Saharze, która w ubiegłym miesiącu doświadczyła niespotykanej od wieków powodzi. Ale prawdziwą sensacją naukową jest odkrycie pod powierzchnią Marsa (jakieś 10-20 km pod) prawdziwego oceanu, który gdyby się wydostał na powierzchnię, pokryłby planetę lodowiskiem o głębokości jednego kilometra. Byłoby to wspaniałe miejsce treningowe dla hokeistów KS Nowy Targ, gdyby nie to, że woda, jeśli w ogóle tam jest w postaci płynnej, dowiercić się do niej nie zdołałaby nawet Geotermia Podhalańska, której świdry próbują na razie bezskutecznie dotrzeć do wody na głębokości 8 kilometrów w terenach niemal marsjańskich – w Szaflarach koło Bańskiej. Przy okazji powtórzę swoją prośbę do pana dr. inż. Piotra Długosza z Geotermii: gdyby miał jakieś wolne wiertło i moce przerobowe, to może niech spróbuje na Saharze – tam ocean słodkiej wody, wielkości mniej więcej takiej jak siedem naszych Bałtyków, leży na głębokości od kilkuset do kilku tysięcy metrów. A przydałaby się ona znacznie bardziej ludziom w Afryce niż astronautom na Marsie. Zresztą, pokazywana przed laty inwazja ziemniaków i Matta Damona na Marsa udała się (no, częściowo…) bez głębokich wierceń i bez dalszych perspektyw. Sahel przysaharyjski jest nam bliższy, bośmy wszyscy stamtąd rodem. Nie, nie wszyscy – niektórzy są z Sulęcic, gdzie potrzebne są tylko dreblinki, inni z Żoliborza, którym potrzebny jest tylko wróg.
Jednym z poziomów sporu, a może wręcz wojny ideologicznej między ekologistami a obrońcami polskich wartości jest pozycja człowieka w świecie. Ci pierwsi uważają, że człowiek jest tylko jednym ze zwierząt, może najbardziej rozwiniętym, ale nie w każdej dziedzinie najdoskonalszym. Ci drudzy się na to oburzają, bo człowiek został stworzony na obraz i podobieństwo Boga, a tej szczególnej cechy nie mają psy, wiewiórki ani tym bardziej dziki, jelenie i kuropatwy, a nawet – niech mi to wolno będzie powiedzieć – kaczki. Nie mówi się jakoś konkretnie, czy każdy człowiek został stworzony na rzeczony obraz i podobieństwo, bo jednak różnimy się co nieco między sobą i czy to powiedzenie stosuje się tak samo do białego Rosjanina, skośnookiego Chińczyka, autochtona z Gór Skalistych (nie mówię o kolorze jego skóry, bo red is bad), czarniawego Maorysa i mocno opalonego Senegalczyka. Zachodzi pytanie, czy na obraz i podobieństwo Boga została też stworzona kobieta i w ogóle na ile to podobieństwo ma być szczegółowe do poziomu gonad. Z racji tej preferencji stworzycielskiej człowiek zatem nie jest zwierzęciem, przeto z tego tytułu ma prawo zabijania, konsumowania, sterylizacji i inseminacji zwierząt. A wiewiórka tego prawa nie ma. Ciekawe, na jakiej podstawie wysnuto tę zasadę – czy dlatego, że to my używamy dubeltówek i sztucerów, a przedtem maczug i włóczni, a zwierzęta nie? Czy dlatego, że wywalając Adama i Ewę na zbity pysk z raju Bóg w ramach rekompensaty dał im władztwo nad ziemią? W Księdze Rodzaju czytamy słowa Boga: Bądźcie płodni i rozmnażajcie się, napełniajcie ziemię i czyńcie ją sobie poddaną; panujcie nad rybami morskimi i nad ptactwem niebieskim, i nad wszelkimi zwierzętami, które poruszają się po ziemi. Cóż – panować to nie znaczy zabijać, prawda? Jak już wszystko pozabijamy, to nad czym będziemy panować? Interesujące, że w biblijnym opisie krótkiego pobytu rodzaju ludzkiego w Raju wszyscy są tam wegetarianami: nie ma ani słowa o konsumowaniu zwierząt, a Adam i Ewa do okrycia swoich gonad używali listków, a nie skóry lamparta.
Ostatnio kontrowersje wzbudza określenie „gatunek inwazyjny”. Podobno straszliwe spustoszenie w Polsce powoduje kilkadziesiąt nutrii, które uciekły z hodowli, nie dały się przerobić na futro i teraz obnoszą swoje pomarańczowe siekacze po ekranach telewizorów. W jednym z pseudonaukowych artykułów wyczytałem, że nutria ma pomarańczowe zęby dlatego, że je dużo warzyw, a w nich jest pomarańczowy beta-karoten. Największymi naturalnymi źródłami beta-karotenu są: marchew, brokuły, morele, melony, pomidory i szpinak. Zakładam się, że naukowiec piszący o nutriach konsumuje o wiele więcej wspomnianych produktów niż opisywana przez niego nutria, a zęby ma – jeśli ma – co najwyżej żółtawe od klubowych. Cóż wiemy o świecie, jeśli nie wiemy tego co trzeba o zębach nutrii?
Drugim modnym w mediach gatunkiem inwazyjnym, który nas atakuje zewsząd, jest nawłoć, szczególnie kanadyjska. Kiedyś ceniona za swe właściwości lecznicze i za ładne żółte kwiatki, uciekła z ogrodów i teraz na łąkach wygryza inne, rodzime rośliny.
A więc – nutrie wybić. Zęby im też wybić, umyć i przerobić na pastę do zębów z karotenem. Nawłoć wyplenić. Ministrowi Siekierskiemu z PSL zalecić, by sporządził kanon roślin i zwierząt tradycyjnie polskich, które za czasów jego młodości były akceptowane i tego się trzymać. Resztę push-back, go out i w ogóle won.
Hola, hola, nie tak prędko. A kto te nutrie przywlekł do Europy z Ameryki Południowej? Nutria sama Atlantyku nie przepłynęła, tym bardziej, że żeby zanutrzyły ziemię, potrzebne były co najmniej dwie. Kto się pierwszy zachwycił nawłociami i przywiózł je, też z Ameryki? A krowy? Wiadomo, to wina tu… przepraszam, wina tura, który dawno temu dokonał inwazji z Azji. Ale popatrzmy dalej – ostatnie zlodowacenie wytrzebiło u nas wszystko. Jak lody się stopiły (Morze Śródziemne podniosło się wtedy o 150 m!), to zwierzyna i rośliny nadciągnęły z cieplejszych stron. Na szczęście, nikt nie uznał ich za gatunki inwazyjne.
No a my, sami, homosapiensi? W Afryce zrodzeni/stworzeni w Raju, po zmianie klimatu/po skrytożerstwie jabłkowym musieliśmy iść precz i znaleźliśmy się w Azji, potem w Europie i wszędzie, jako gatunek inwazyjny. Dobrze, że nasi kuzyni neandertalczycy nas nie wybili jako intruzów, próbowali się z nami kochać, ale w efekcie to my wybiliśmy ich. Nie ma co żałować: oni też byli gatunkiem inwazyjnym jak wszystko. Przecież na początku ziemia była bezkształtna i pusta i ciemność była nad głębią, a Duch Boży unosił się nad wodami. A pierwsza inwazja była na małą skalę i odbyła się w momencie, kiedy Fizyka zakochała się w Chemii i razem stworzyły Biologię.
Więc nie ma co żałować nawłoci kanadyjskich, gdy płoną oliwki na Rodos. Wszyscyśmy intruzi i wszyscy zostaniemy wytrzebieni, niewykluczone, że przez nas samych. Ale baczność: Hannibal ante portas! Najbardziej inwazyjnym gatunkiem obecnie jest smartfon.
Maciej Pinkwart, 12 września 2024